Aha, Appreciative Inquiry lijkt wel een beetje op socratisch coachen, toch!? Ja, en nee… antwoord ik hem. Er zijn overeenkomsten, maar ook zeker verschillen. In dit korte artikel neem ik je mee in de hoofdlijnen.
Hij is bezig met een oefening waarbij zijn collega een verhaal vertelt en hij heeft de helpende rol. Beide zijn ze leidinggevende en volgende ze de 2 jarige MBA opleiding bij de Business School Nederland. Ik ben uitgenodigd om een masterclass over Appreciative Inquiry te verzorgen.
Veranderstrategie versus coaching
Ja en nee, antwoord ik. Ja, want socratisch coachen kan je ook een gespreksvorm noemen, waarbij er een casushouder is en waarbij een helper vragen stelt. De bedoeling is dat de ander tot nieuwe inzichten komt met betrekking tot zijn/haar vraagstuk.
Maar ook nee. Drie verschillen springen in het oog. Ten eerste is Appreciative Inquiry in de kern een veranderstrategie voor teams en organisaties en socratisch coachen is in de kern een gespreksvorm tussen een coach en een coachee. Daarnaast kiest Appreciative Inquiry expliciet een krachtgerichte insteek en kiest socratisch coachen een scherpere insteek die een vraagstuk ook kritisch onderzoekt.
Sturen versus faciliteren
Een derde verschil zal ik iets verder uitwerken, dat zit vooral in het proces. Bij socratisch coachen pakt de vraagsteller een behoorlijk aanwezige rol. Hij stelt scherpe vragen en de bedoeling van de vragen is om de ander tot nieuwe inzichten te brengen. Hiermee gaat dus veel momentum uit van de vraagsteller.
Het kan verleidelijk zijn om te denken dat de ander mijn slimme vragen nodig heeft of dat ik als toehoorder het scherper zie dan de verteller. Appreciative Inquiry zou je een soort tegengif kunnen noemen op die attitude. Het vertrekpunt bij Appreciative Inquiry is de “appreciation”, de waardering of het op waarde schatten van de ander. Dat betekent volgens mij een diepgaand vertrouwen in de vermogens en intenties van mensen. Mijn beeld van de rol van de vraagsteller bij Appreciative Inquiry is daarom veel meer bescheiden. Vanuit het vertrouwen in de vermogens van de ander, kan de helper meer een facilitator zijn van het eigen oplossend vermogen van de casushouder. De vraagsteller kan op een subtiele manier ruimte geven, aanmoedigen en meedenken. De casushouder wordt dan niet voortgestuwd door de vragen van de helper, maar blijft zelf meer in de lead.
Overigens is die bescheiden en faciliterende opstelling bij Appreciative Inquiry ook wel een beetje een wolf in schaapskleren. De typische vragen die hierbij horen kunnen namelijk ook heel diep gaan en leiden niet zelden tot fundamentele inzichten of ontsluiten een krachtig wil om in actie te komen. Dat is dan weer een overeenkomst met Socratisch coachen.
Zelf leren Dialogisch veranderen?
Wil je het dialogisch veranderen ook zelf eigen maken óf wil je een volgende stap zetten met je eigen team? Kijk dan eens naar het aanbod van trainingen of bekijk de mogelijkheden voor maatwerk advies of begeleiding.
